Turist ve Rehber: Gözlemciden aktöre geçiş

Turizm uzun yıllar boyunca, ziyaretçinin bir “gözlemci” olduğu, yerel halkın ise sadece izlenen bir unsur gibi görüldüğü bir yapıda gelişti. Ancak sürdürülebilir turizm anlayışıyla birlikte bu bakış açısı ciddi biçimde değişmeye başladı. Artık hem turist hem de turist rehberi, bu sistemin pasif izleyicileri değil; aktif katılımcıları, yani birer aktör olarak konumlanıyor.

Tuğba Nur Uzal 16/06/2025 13:58

Turist açısından bakıldığında; artık deneyim arayan, bilinçli, doğaya ve kültüre saygılı bir turist profili öne çıkıyor. Sadece “gezmek” değil, “anlamak” ve “katılmak” istiyor. Bu değişim beraberinde önemli bir sorumluluk da getiriyor: turistin davranışlarının çevresel ve sosyal etkilerini gözetmesi. Plastik kullanımı, yerel ürün tercihleri, ziyaret edilen alanlara saygı gibi konular bu yeni turist profilinde öne çıkıyor.

İşte tam bu noktada turist rehberi, köprü kuran, farkındalık yaratan ve yönlendiren biri olarak öne çıkıyor. Rehberin verdiği bilgiler, yönelttiği rota tercihleri ve hatta kullandığı dil bile, turistin sürdürülebilirlik anlayışını doğrudan etkileyebiliyor. Yani biz rehberler, sadece anlatıcı değiliz; aynı zamanda bir dönüşüm başlatıcısıyız.

Bu süreçte rehberin sürdürülebilir turizme katkısı birkaç başlıkta toplanabilir:

Farkındalık Yaratmak: Ziyaret edilen alanın çevresel önemi, kültürel hassasiyetleri hakkında bilgi vermek. Örneğin İzmir’de bir antik kenti gezerken sadece tarih anlatmakla kalmayıp, alanın korunmasının neden önemli olduğunu da açıklamak.

Sorumlu Davranışları Teşvik Etmek: Turistleri yerel üreticiden alışveriş yapmaya, tek kullanımlık plastiklerden kaçınmaya ya da sessiz alanlarda doğaya zarar vermemeye yönlendirmek.

Doğru Tercihlere Rehberlik Etmek: Ekolojik pansiyonlar, yerel pazarlar, çevre dostu işletmeler gibi sürdürülebilir seçenekleri önermek.

Toplumla Bağ Kurmak: Turist ile yerel halk arasında bağ kurulmasına aracılık etmek; böylece kültürel anlayışı ve karşılıklı saygıyı artırmak. 

Ben kendi adıma rehberlik mesleğini sadece bir anlatıcılık değil, aynı zamanda bir “sosyal sorumluluk görevi” olarak da görüyorum. Sürdürülebilirlik açısından bakıldığında, sahada birebir etki yaratan, davranış değişikliği sağlayabilen birkaç meslekten biri bizimkisi.

Turist artık sadece dinleyen değil; etkilenen, etkileyen ve kararlarıyla yön belirleyen bir figür. Rehber de artık sadece anlatan değil; yönlendiren, bilinçlendiren ve bazen de değiştiren bir rol üstleniyor. Bu değişim, sürdürülebilir turizm açısından umut verici olduğu kadar, bizim mesleğimiz açısından da dönüştürücü bir fırsat.