Kriz sonrası Türk turizmini neler bekliyor?

2018 yılı ve ötesinde turizm sektörünün durumu, karşılaşacağı sorunlar, yeni rekabet dengeleri, müşteri ve talep profili değişimleri ile atılması gereken adımları 3.Bölüm halinde değerlendiren araştırma, Türkiye ve rakip ülkelerin pozisyonlarını uzun zaman serileri ile de ortaya koyuyor.

Talep yön değiştirecek

Araştırma bulgularına göre; Türkiye 2016-2017 döneminde 5 milyondan fazla turist kaybedecek. Aynı dönemde, Mısır da büyük kayba uğrarken, İspanya, Yunanistan, Fransa, İtalya, Hırvatistan gibi rakip ülkeler önemli kazanımlar olacak.

Diğer yandan bulgulara göre 2016’da Akdeniz çanağında 11 milyondan fazla turist, destinasyon tercihini değiştirecek veya değiştirmek zorunda kalacak.

Rusya-Türkiye ve Rusya-Mısır operasyonlarının başlamaması durumunda özellikle Akdeniz bölgesinde çok büyük hacimde talep kaymaları yaşanacak.

Terör eylemlerinin varolan eğilimini devam ettirmesi durumunda, Avrupa içinden Akdeniz’e yönelecek seyahat talebinde önemli gerilemeler yaşanacak, bir kısım tatil talebi iç pazarlara yönelecek.

Avrupa ekonomisi, talep ve yeni rakipler

2016 ve ötesinde destinasyon tercihlerinin oturmasında genel ülke algılarının yanında Avrupa ekonomisinde oturmaya başlayan istikrarlı büyüme eğilimi de belirleyici olacak. Başta Almanya ve İngiltere olmak üzere, pozitif büyüme, düşük işsizlik ve harcanabilir gelir artışı, turistleri daha ekonomik ve güvenli destinasyonlara yöneltecek.

Diğer yandan son 5 yılda yaşanan bölgesel sorunlar Akdeniz’i 2 farklı bölgeye ayırdı. Bölgenin Avrupa’ya yakın kıyıları güvenli ve tercih edilen, Doğu ve Afrika ise güvemliği azalan, talep kaybeden kısım olarak ayrışırken, 15 yıldır bölgede istikrarını koruyan ve dengeleyici unsur olan Türkiye 2015 ile birlikte farklı ir ayrışma dönemine girdi. Mısırın Rusyaya açılması durumunda, ülkemiz tek başına zorlu bir mücadele içine girmiş olacak.

Öte yandan özellikle ziyaretçi bakımından Hırvatistan’ın Akdeniz’de, Mısır’ı geride bırakarak Yunanistan’a yaklaşması önemli bir değişimdir. Bu 2018 ve ötesinde daha çok tartışılır hale gelecektir.

Kriz döneminde gerileyen ortalama seyahat fiyatları, varolan sorunlar çözülmez ise, 2018 ve ötesinde ana gündemlerden biri olacaktır. Bunun yanında Akdeniz’de Türkiye, Yunanistan liderliğinde devam eden yatak arzı artışı ve fiyatlar genel seviyesi de birbiri içine girmiş yapısal sorunlardan biri olarak gündeme oturacaktır.

Herşey dahil sistemine ve tek tip konaklama arzına dayalı büyümenin darbe alacağı 2016-2018 döneminden sonra, başta Türkiye olmak üzere bazı ülkelerde, büyümenin kaynakları ve sonuçları daha fazla sorgulanacaktır. Bu aşamada, Türkiyeden doğan boşluğun doldurulmasında bazı ülkeler herşey dahil aygıtını kullanarak mesafe kat edeceklerdir.

Sorun Rusya değil

Bulgular oryaya koyuyor ki, turizmde yaşanan kriz, yalnızca Rusya’dan ibaret değil. Çünkü Türkiye 2015’te yaşadığı gerileme ile birçok pazarda 15 yılda kazandığının önemli bir kısmını kaybetti. Türkiye yalnız Rusya’da değil, Avrupa pazarlarının tamamında duraklama ve gerileme süreci içinde. Rakip ülkelerde ise Rusya hariç genel anlamda bir toparlanma gözleniyor.

Diğer yandan Rusya ve Avrupa pazarlarında görülen daralma en fazla Antalya’ya yansımaktadır ki, ilimiz paket turların ana güzergahı konumunda olduğundan, gelecek yılların değişen eğilimlerinin ilk sonuçları yine Antalya’da somutlaşacaktır.

Kayıplar ne anlama geliyor

Araştıra bulgularına göre Türkiye, en kötü senaryoda, 2016 yılında 5,2 milyon turist ile 6,1 milyar Dolar gelir kaybedecek. Kötümser senaryoya göre ise 4,1 milyon turist 4,8 milyar Dolar gelir kaybı olacak. İyimser senaryoda ise turist kaybı 3 milyon, gelir kaybı da 3,6 milyar Dolar. Gerçekleşme olasılığı az olsa da en iyimser senaryo da 1,6 milyon turist kaybı ile gelirlerde 1,9 milyar Dolar azalma olacak.

Öte yandan Rusya ve daralan bazı Avrupa pazarlarının ağırlığı Antalya’da olduğundan, turist ve gelir kaybı en fazla bu ilde yaşanacaktır.

Türkiye ve bölge için

Yeni için dönüm noktası 2016

Araştırmada incelenen 2007-2015 dönemimde, küresel kriz ve Arap Baharı süreçlerinde Akdeniz bölgesinde neredeyse kesintisiz büyüme gösteren tek ülke Türkiye oldu.

Bunun en büyük nedeni; Akdeniz’deki diğer ülkelere nazaran Türkiye turizminin Avrupa’ya bağımlılık oranının oldukça düşük olmasıdır. Başta Mısır olmak üzere, İspanya, Yunanistan, Fransa, Kuzey Afrika ve Güney Avrupa sahillerinin Avrupa’ya bağımlı olma oranı % 70’in üzerindedir. Bu oran ülkemizde % 55-60 aralığında bulunmaktadır.

Türkiye’nin ayrıştığı pazarlar ise başta Rusya olmak üzere yakın Asya ve Körfez pazarı olmaktadır.

Beklentiler 2016’da en büyük kayıpların Türkiye ve Mısır’da olacağı yönünde.

Bu da gösteriyor ki, 2012’lere kadar “sıfır toplamlı bir oyun” görünümünde olan bu denge 2014-2015 ile bir yöne ağdıran, dengesizlik sürecine giriyor.