Turizmde 2023 yılına damga vuran olaylar

Ülkemizde yaşanan 6 Şubat depremi sonrasında, geçici barınma merkezleri yapılıncaya kadar depremzedelerin otellere yerleştirilmesi ve depremle ilgili haberlerin neden olduğu olumsuzluklar, yurt dışından gelişleri ve iç turizmi olumsuz etkiledi.

Adil Çulhaoğlu 20/12/2023 16:35

İç turizm alanında yaşanan olumsuz etkilerinin azalması, sezon ortasını buldu. Özellikle ana sezonda, Akdeniz’deki bazı tatil beldelerinde yaşanan yoğunluk nedeniyle ortaya çıkan su sıkıntısı, elektrik kesintileri, çöplerin kaldırılmasında yaşanan gecikmeler, çevre kirliği gibi alt yapı problemlerinin yanında, farklı problemlerden de söz edildi. Ayrıca, tatilcilerin restoran ve bar gibi yeme-içme ve eğlence yerlerinden sokaklara taşmalarıyla ortaya çıkan gürültü kirliliği nedeniyle yerel halkın şikayetlerini yansıtan haberler de okuduk. 

Dünyada, pandemi sonrası, yüksek enflasyon ve hayat pahalılığı sonucunda, bireysel tatil yapma trendi arttı. Bunun sonucu olarak, küçük işletmelerde ve kiralanan yazlık evlerde, karavan ya da çadırlarda, kalabalık ortamdan uzak tatil yapmanın, tatilciler arasında tercihlerde ön sıralarda yer aldığı görüldü. Almanya, vatandaşlarının ülkelerinde tatil yapmalarını kolaylaştırmak ve teşvik etmek için Mayıs-Ekim döneminde trenle 1 ay boyunca 49 Euro’ya seyahat etmelerini sağlayan uygulamayı getirdi.

Yerleşik turistler evlerini kiraya vermeye başladı

Birçok ülke tarafından belirli meblağın üzerinde gayrimenkul satın alanlara vatandaşlık verilmesi, bunun da yeni yapılaşmaya yol açması nedeniyle, özellikle tarihi yerlerin bulunduğu semtler ile kent merkezlerinde otantik havanın bozulduğu, gayrimenkul fiyatlarını yükselttiği, şehirlilerin konut satın almalarını güçleştirdiği ve kenar semtlere taşınmak zorunda kaldıkları yolunda bilgiler bu yıl da medyada yer almaya devam etti.

Ayrıca, konut satın alan yabancıların evlerini turistik amaçlı kiraya vermeleri konaklama sektörünü doluluk oranında şehirde yaşayanları da yükselen kiralar nedeniyle olumsuz etkiledi.  Turizmin yoğunlaştığı belde ve şehirlerde, turistlere evlerin kısa süreli kiralanmasının tercih edilmesi, kira artışlarına yol açtı. Bu da turistik kentlerde yaşayanların kiralık ev bulma sorunuyla uğraşmasına neden oldu.

Şehir turizmini en çok kısa süreli ev kiralamaları etkiledi

City turizm'in yoğunlaştığı şehirlerde evleri kiraya veren firmalara, tepkiler arttı. Savaştan kaçan Rus ve Ukraynalılar'ın ev kiralamalarına talebinin artırması da buna eklenince, tepkiler daha da büyüdü. Şehirlerde, kamuda çalışanların yükselen kiralar nedeniyle kiralık konut bulmalarında sıkıntılar meydana geldi, buna bağlı olarak bu şehirlerde personel bulmakta güçlükler ortaya çıktı.

Antalya, Mersin, İstanbul, başta olmak üzere, turizmin yoğunlaştığı Akdeniz ve Ege sahil kentlernde, Rusya-Ukrayna savaşından kaçanların konut satın almalarına sevinenler kadar, emlak sektöründe ortaya çıkan pahalılığa tepki gösterenler de oldu. Hem bizde, hem de turist kabul eden diğer ülkelerde konut satın alan yabancıların konutlarını günlük ve haftalık kiraya vermesi nedeniyle odaları boş kalan konaklama sektörü de oldukça sert tepki gösterdi.  

Airbnb'ye karşı pekçok ülke yasal tedbir aldı

Bu durum, Airbnb platformu başta olmak üzere birçok firma tarafından turistik yerlerde yazlık evlerin turistik amaçlı kısa süreli kiraya verilmesi sonucu ortaya çıkan problem ile birleşince, konaklama sektöründe tepkiler büyüdü.

Bunun üzerine, ülkeler tedbirler almaya başladı. ABD, kiralamaların 15 günden az olmaması şartı getirildi. Avrupa Birliği de, benzer kuralları getirme çalışmalarına başlamış, ülkemizde de, konutların yazlık olarak kısa vadeli kiralamalara sınırlamalar getiren kurallar getirilmiştir.

Konaklama fiyatlarındaki artışlar, tatile çıkanları alternatif arayışlara yöneltti

Enflasyon oranının yüksekliği nedeniyle yabancı para birimlerinin alım gücünün artması, yurtdışından turistlerin, özellikle yurtdışında yaşayan vatandaşlarımızın gelişlerinde olumlu etki yapmasına karşın, iç turizmde yükselen konaklama fiyatlarındaki artışlar tatile çıkanları alternatif arayışlara yöneltti.

Bunun bir sonucu olarak otellerde konaklama yapamayacak gelir gurubundaki vatandaşlarımızın birkaç ailenin birleşmesiyle kiralanan yazlık bir evde tatil yapmaya yönelmelerinde geçmiş yıllara göre artış yaşandığı gözlemlendi. Kiralanan evlerde kendilerinin oluşturduğu mutfakta, yakınlarındaki marketlerde alışveriş yaptıklarıyla hazırladıkları menülerle yetinen tatilciler, arada restoran ve kafelere de müşteri de oldular.

Alınan tedbirlerin etkileri, 2024 sezonunda gözlemlenecek

Kısa dönem kiralanan yazlık evlerde tatil yapılmasının, yıllardır, All Inclusive konaklama yapan otellerde kalan tatilcilerin şehirlere inmediği, alışveriş yapmadıkları yolundaki şehirlerimizdeki esnafın şikayetlerini de bir ölçüde azaltmış olduğu bir gerçek olarak ortaya çıkmıştı. Antalya’ya yaptığım kısa bir gezi sırasında, bir arkadaşım, Rus ve Ukraynalılar yüzünden alışveriş yapılan marketlerde çok uzun sıra beklemekten söz etmişti.

Birçok ülkede ve bizde konutların kısa süreli turistlere kiraya verilmesiyle ilgili getirilen yeni kuralların uygulanmasının konut fiyatları ve kira artışı gibi, şehir hayatındaki değişimler ile otellerdeki doluluk oranları ile geceleme sayısına etkisini görmek için 2024 sezonunu beklememiz gerekiyor.