Peru'da yaşanan siyasi ve ekonomik sorunlar, ülkeyi ziyaret etmek isteyen turistleri zor durumda bırakırken, yerel halk turizmden elde edilen gelirin ancak sınırlı bir kısmının kendilerine döndüğünü söylüyor.

15. yüzyıldan kalma İnka şehrinin kalıntılarının bulunduğu antik Machu Picchu, Peru’nun en popüler turistik noktası olarak biliniyor. Oksijen'de yer alan habere göre, ziyaretçileri dağın zirvesindeki bu alana taşıyan otobüslerle ilgili süregelen bir anlaşmazlık, geçtiğimiz günlerde yaklaşık 1.400 turistin mahsur kalmasına yol açtı. 

And Dağları’nın üzerinden yürümek istemeyenler için Machu Picchu’ya erişim yalnızca toplu taşımayla mümkün. Yürümek istemeyen turistlerin önce iki ila üç buçuk saat süren bir tren yolculuğuyla Aguas Calientes’e gelmesi, ardından otobüse binmesi gerekiyor.

Turistler özel trenlerle tahliye edildi

Cristian Alberto Caballero Chacón, Aguas Calientes kasabasından Machu Picchu’ya günde yaklaşık 4.500 kişiyi taşıyan Consettur adlı otobüs şirketinin operasyon başkanı. Turistlerin karşı karşıya kaldığı sorunun merkezinde, Consettur’un ruhsatının uzak bir bölgedeki rakip bir firmaya devredilmesi var.

Eylül ayında, ruhsatın şeffaf olmayan bir ihale süreciyle San Antonio de Torontoy adlı yeni şirkete devredildiğini düşünen yerel protestocular, Aguas Calientes’e giden demiryolunu taşlarla kapattı. Bunun üzerine yetkililer yolu temizledi ve turistleri özel trenlerle tahliye etti.

Yabancılar için gidiş-dönüş otobüs bileti 24 Dolar, Perulular için 15 Dolar

İsimlerinin açıklanmasını istemeyen yerel halktan kişiler, protestocuların Consettur’un otobüs hizmetindeki tekelinden rahatsız olduğunu, tek sağlayıcı olma hakkının yeni şirkete geçmesini de kabul etmediğini söylüyor. Ancak durum bundan daha karmaşık.

Consettur’un ruhsatı Eylül ayında dolmasına rağmen faaliyetini sürdürüyor. Hukuki süreçler nedeniyle San Antonio de Torontoy ise hâlâ taşımacılığa başlayabilmiş değil. Yabancılar için gidiş-dönüş otobüs bileti 24 dolar, Perulular için 15 Dolar. BBC'de yer alan habere göre, farklı topluluklar otobüs gelirinden pay almak istiyor. Ancak Caballero, Consettur’un tekel olmadığını savunuyor:

“Şirketi 30 yıldır işletenler buranın insanları” diyen Caballero, “Bu bir tekel değil. Consettur, çeşitli ortakları olan 12 farklı şirketten oluşuyor” açıklamasında bulunuyor. Ortaklar arasında yüzde 38 paya sahip yerel ilçe belediyesi de bulunuyor. San Antonio de Torontoy ise Urubamba Vilayeti’nde, biraz daha uzakta konuşlanmış durumda.

Tartışmalar sürerken, Avustralyalı turist Annalise Jaksic Aguas Calientes trenlerinin yüksek fiyatlarından şikâyet ediyor. En ucuz gidiş-dönüş bileti 140 Dolar; birinci sınıf lüks biletler 2.000 Dolara kadar çıkıyor.

Jaksic “Tek bir trenle Machu Picchu’ya gideceğimizi sanmıştık” diyerek ekliyor:

“Bu kadar para ödediğimiz bir tren yolculuğunda ek ulaşım masrafı olacağını düşünmedik.”

Arkadaşı Todd Carland, antik kalıntıları ziyaret edebilmek için giriş biletini almanın da “kâbus gibi” olduğunu belirtiyor. Pahalı bir tur paketi almadıkları için işlemleri kendileri halletmekte zorlandıklarını söylüyor. Standart giriş ücreti 57 Dolar. Aguas Calientes’in belediye başkanı Elvis La Torre ise bilet gelirlerinden rahatsız çünkü bu gelirlerin büyük bölümü yerel yönetimde kalmıyor:

“Bilet satışlarının sadece %10’u bölgede kalıyor. Geri kalan para Kültür Bakanlığı’na gidiyor; ülkenin diğer arkeolojik alanlarının korunması ve maaşlar için harcanıyor.” Başkan, hem kasaba hem de çevresindeki topluluklar için turizmi geliştirecek projelere daha fazla kaynak ayrılmasını istiyor.

“Temel hizmetlerimiz yok; su yok, hastane yok, okulların durumu kötü.”

Cusco Bölgesi Turizm Odası Başkanı Carlos González ise Peru genelinde toplu taşımada daha fazla devlet denetimi istiyor. “Yasaların güncellenmesini talep ediyoruz; turizm bakan yardımcılığının ülkemizdeki tüm seyahat kaynaklarını yönetebilmesini istiyoruz. Peru’yu tek bir turizm destinasyonu olarak ele almazsak uzun vadede rekabetçi olamayız.”

González ayrıca Machu Picchu’daki ziyaretçi deneyiminin de yeniden tasarlanmasını savunuyor; daha fazla giriş noktası ve farklı ziyaretçi gruplarının toplanabileceği ayrı alanlar istiyor:

“Mesela manevi yolculuk yapanların meditasyon ritüelleri gerçekleştirebileceği özel bir alan. Ayrıca TikTok ve Instagram için içerik üretmek isteyen gençler için de kendilerine uygun bir alan olmalı.” Ancak Peru’da siyasî istikrarsızlık tüm bu planları zorlaştırıyor. Ülke son altı yılda altı farklı cumhurbaşkanı gördü. Aguas Calientes’e dönersek, Caballero iki şirketin bir arada çalışmasına açık olduklarını söylüyor: “Onlara nihai onay verilirse bizimle birlikte çalışabilirler. Bunu engellemeyiz.”