Trabzon'a yeni bir havalimanı gerekli mi? -1

 Musa Alioğlu

Tüm bu olumlu taraflarına rağmen bu meydanın, ne yazık ki bazı uçak kazaları ile gündeme gelmesi kamuoyu açısından dikkate değer bir konudur.

Daha önce, Trabzon Havalimanı ile ilgili olarak bazı siyasetçilerin görüş beyanı üzerine konuyu, meydanlardan sorumlu otorite olan Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü'ne sormuş ve aldığım cevabı da buradan yayınlamıştım. O cevapta, Trabzon'a yeni bir havalimanı yapılması düşünülmediği net bir şekilde dile getirilmişti.

Şimdi ise bir sivil toplum kuruluşu olan Trabzon İnşaat Mühendisleri Odası, Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Yaylalı imzasıyla geniş bir açıklama yaparak Trabzon Havalimanı'nı masaya yatırıp, artık yeni bir havalimanı yapılması gerektiğini dile getiriyor. Sivil toplum ve meslek kuruluşlarının uzmanlık alanlarına giren konularda açıklama yapmalarına sözümüz yok. Her görüş dinlenmelidir.

Açıklamaya konu olan Trabzon'daki bu tesisin tarihçesi ve özellikleri şöyle:

Trabzon Havalimanı, 1957 yılında Hava Meydanı olarak trafiğe açılmış, 1985 yılında şimdiki 45 m. x 2.640 m. ebadındaki ışıklandırmalı pisti hizmete alınmış, 1988 yılında Geçici Hudut Kapısı ilan edilmiş ve 1995 yılında Havalimanı statüsü kazanmıştır. Havalimanın bugün 24 m. x 1.771 m. ebadında taksirut (havaalanında uçakların yerde pist ve apron gibi bölümler arasında gidip gelmeleri için düzenlenmiş standart ölçülerdeki yollar), 660 m. x 120 m. apronu (14 uçak parkı) bulunmaktadır. Dış hatlar terminali 1998 yılında 9.710 m² (1.500.000 yolcu/yıl), iç hatlar terminali 2008 yılında 14.035 m² (2.000.000 yolcu/yıl) olmak üzere toplam 23.745 m² alana ve yıllık toplam 3.500.000 yolcu kapasitesine çıkarılmıştır. Halen bu kapasitedeki terminal binaları ile hizmet vermektedir. Havalimanının toplam kurulu olduğu alan 1.377.244 m²`dir.Trabzon Havalimanı'nın yıllara göre iç ve dış hat toplam yolcu sayıları ise aşağıdaki gibidir;

Açıklamada Trabzon Havalimanı’nın mevcut durumu, hem hava trafiği hem de kapasite yönünden değerlendirilirken Trabzon’a yeni bir havalimanı yapılması için çağrıda bulunularak şöyle denildi:

Trabzon'un birçok meselesini dünyanın, dünya üzerinde ülkemizin, ülkemizde bölgemizin, bölgemizde Trabzon`un gelecek projeksiyonu çerçevesinde ele aldık. Bu şekilde bakmaya ve irdelemeye de devam edeceğiz. Trabzon, tarihin tüm dönemlerinde önde gelen merkezi bir şehir olmuştur. Şehir, tüm dinamikleri ile hep büyük düşünmeli, gelecek tasavvuru büyük hedefler içermelidir. Şimdi de Trabzon Havalimanı`nın mevcut durumu ve gelecek projeksiyonu çerçevesinde ihtiyacımızı belirlemek, çözüm önerimizi ve beklentimizi paylaşmak istiyoruz.

Trabzon Havalimanı ile ilgili bugüne kadar birçok eleştiri, risk söylentileri, mevcut piste ilave veya paralel bir pist önerileri dile getirilmiştir. Şehrin ulaşım ana planının gerekliliğine ve aciliyetine bir kez daha vurgu yaparak, bu planın önemli parçalarından biri olması gereken havalimanımıza tüm kamuoyunun bir kez daha dikkatini çekmek istiyoruz.

Küresel açıdan hava yolu taşımacılığı veri ve gelecek öngörülerini irdelediğimizde; Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA) verileri/öngörüleri incelendiğinde 2036 yılında dünyada iç hat ve dış hat yolcu sayılarının eşitleneceği tahmin edilmektedir. Trabzon Havalimanında 2017 yılı sonunda 3.944.881 iç hat, 204.048 dış hat yolcusu hizmet almıştır. 2007`den bugüne trend incelendiğinde; Türkiye`nin hava yolu yolcu kapasitesinin artışının, dünyadaki genel artış trendinin üzerinde olduğu görülmekle birlikte Trabzon Havalimanı da buna benzer bir artış seyri göstermektedir.

IATA raporlarına göre 2016 – 2036 arası itibarı ile iç hatlar için toplamda dünya pazarının %82, Türkiye pazarının da %91 büyüyeceği tahmin edilmektedir.

Bu iki veri ışığında mevcut ve inşa edilmekte olan çevredeki diğer havaalanları ile yük paylaşımı dikkate alındığında önümüzdeki 20 yılda Trabzon Havalimanı'nın yıllık toplamda en az 15 milyon yolcuya hizmet verecek iç ve dış hat terminal binalarına ve bu kapasiteye uygun diğer hizmet alanlarına ihtiyacı olacaktır. Mevcut havalimanı alanı, böyle bir büyümeye fiziki olarak uygun değildir. Önümüzdeki 20 yıl içerisinde dünya ticaretinin yön, alıcı – satıcı dengelerinin küresel bazda yer değiştireceği dikkate alınmalıdır.

Trabzon, oluşacak bu pazarda pay sahibi olabilmek, Doğu, Ortadoğu ve Kafkasya pazarının lojistik merkezlerinden biri hâline gelebilmek için havalimanının hem pistini, hem de kargo transfer yapılarını bu gelişmeye hızla hazırlamalıdır. Havalimanımız böyle bir kargo taşımacılığı için fiziki olarak hazır ve yeterli değildir.

Havalimanı pist uzunluğu 2640 metredir. Gelişen dünya pazarında, üretilen ve hizmete alınan büyük gövdeli uçakların havalimanını kullanabilmeleri için pist uzunluğunun uluslararası standartlara uygun olarak en az 3000 metreye çıkarılması zorunludur. Yukarıda bahsettiğimiz yolcu projeksiyonu çerçevesinde yıllık 15 milyon yolcu kapasitesine sahip terminal binaları ve öngörülen kargo kapasitesine sahip transfer yapılarına, bunların ihtiyacına göre eklentilerine ve diğer donatılarına ihtiyacımız vardır.

Bunun için kullanılabilecek seçenekler; Mevcut piste ilave yapılabilir. Bunun olumsuz yanları; Mevcut pistin doğusunda ilave en az 360 m. uzunluğunda bir alanda kamulaştırmaya ihtiyaç duyulacaktır.Ayrıca bu durum için ciddi bir doğal mania sorunu bulunmaktadır Mevcut havalimanının tam kapasiteli kullanımının önündeki en önemli engellerden biri olan taksirut sorunu çözülmemiş olacaktır.