Emisyon Baskısının Ölçeği: AB havayolu ve turizm bağlantısı

Avrupa’da havacılığın karbon salımı 2023 yılında yaklaşık 172 milyon ton CO₂ seviyesine ulaştı. Bu miktar, Avrupa karbon emisyon bütçesinde önemli bir pay oluşturuyor: uçuşlar, ulaşımdaki karbon emisyonlarının %13,9’unu oluşturuyor. 

Tuğba Nur Uzal 28/11/2025 16:33

Avrupa Ekonomik Alanı’nda (EEA) havacılık, 2019’da yaklaşık 147 MtCO₂e yayımlamıştı ve bu, ulaşım kaynaklı sera gazı emisyonlarının %13’üne denk geliyor. Bu veriler, AB’nin turizm ve havacılık politikasını şekillendirmesinde emisyon baskısının ne kadar ciddi olduğunu gösteriyor.

Turizmin Karbon Yoğunluğu: Ekonomi ve Çevre Dengesi

• Avrupa Komisyonu istatistiklerine göre, turizm ekosisteminin sera gazı emisyon yoğunluğu 2019–2021 döneminde yükseldi: CO₂-eşdeğeri olarak 48’ten 64 ton/milyon € GSYH’ye çıktı. 

• Bu artış, özellikle bazı Üye Devletlerde daha yüksek: Estonya, Polonya, Slovakya gibi ülkelerde ton CO₂-eq/milyon € rakamı 110–174 arasında değişiyor. 

• Öte yandan, Avrupa’da turizm sektörü ekonomik büyüme ile karbon emisyonlarını birbirinden kısmen ayrıştırmayı başarmış durumda: 2010–2019 döneminde turizm gelirleri yılda ortalama %2,1 büyürken, sera gazı emisyonları sadece %0,3 arttı. 

• Bu da demek oluyor ki turizm sektörü daha verimli hale geliyor, ancak bu yeterli değil; emisyon azaltımı için daha sistematik politika müdahaleleri şart.

Emisyon Politikasının Turizme Etkisi: Rekabet, Talep ve Rotanın Kayması

• Akademik bir çalışma, AB’nin Emisyon Ticareti Sistemi’nin (ETS) genişletilmesinin uçuş sayısını, koltuk arzını ve emisyonları düşürdüğünü bulmuş, ama yolcu sayısında net bir olumsuzluk olmadığını saptamış. 

• Bu, havayolu şirketlerinin daha verimli uçuş operasyonlarına yöneldiğini, ama talebin tamamen çökmediğini gösteriyor.

• Öte yandan, Avrupa’nın karbon fiyatlandırmasını (ETS) tüm kıtalararası uçuşları kapsayacak şekilde genişletme fikri, potansiyel olarak 1,1 trilyon € gelir yaratma kapasitesi olarak değerlendiriliyor. 

•Bu tür bir genişleme, maliyetlerin yükselmesiyle tatil destinasyonlarında rotaların kaymasına neden olabilir: yolcular, daha ucuz ya da karbon kısıtlamalarından az etkilenen rotalara yönelebilir.

Politik Mesaj: AB’nin Yeşil Şartlılığı Sadece Çevresel Değil Stratejik

Avrupa’nın emisyon politikaları salt çevreci bir gündem taşımanın ötesinde, ekonomik ve jeopolitik bir mesaj içeriyor. AB, turizm sektöründe “daha yeşil ol” diyen değil, “yeşil olana pazar açan” bir yaklaşım benimsiyor.

Türkiye için kritik soru şu: Bu dönüşümde pasif kalmak yerine pozisyon almak mümkün mü? Eğer Türkiye, enerji verimliliği, sürdürülebilir konaklama ve karbon yönetimi gibi konularda hızlı bir strateji kuramazsa, Avrupa pazarında rekabet dezavantajı yaşayabilir.

Riskler ve Fırsatlar: Türkiye Turizmi İçin Stratejik Alınması Gereken Yol

Riskler:

• AB finansmanlı tur operatörleri, karbon uyumu düşük tesisleri tercih etmeyebilir.

• Tur rotalarında değişim: Uçuş vergisi veya karbon maliyeti artınca, Avrupalı turistlerin başka destinasyonlara yönlenmesi olasılığı doğabilir.

• Uzun vadede, Türkiye içindeki turizm yatırımlarının “sürdürülebilirlik standardı” yükseltilmezse rekabet gücü azalabilir.

Fırsatlar:

• Türkiye, lüks ve sürdürülebilir turizm alanında pozisyon alarak “karbon dostu destinasyon” imajını güçlendirebilir.

• Yeşil sertifika sistemleriyle otellerini cazip hale getirerek Avrupa operatörlerinin dikkatini çekebilir.

• Devlet destekli programlarla enerji verimliliği, yenilenebilir enerji ve karbon dengeleme projelerine yatırım yaparak hem maliyet avantajı kazanabilir hem de cazibesini artırabilir.