HASAN ARSLAN - HAKAN YILMAZ

Eskiden cebine büyük hayallerini koyup yolu İstanbul’a düşenlerin kaldığı odalar vardı. Aynı odada ranzalarda istiflenirdi insanlar. 1960’lı yıllarda çekilen filmlere de yansıyan bu görüntü, bugün  boyut değiştirerek bir konsepte dönüştü.

Turizm dünyasının yeni fenomeni haline gelen günlük kiralık evler, kendine sektörden bağımsız bir pazar oluşturdu. Konu hakkında herhangi bir yasal düzenleme bulunmamasından doğan boşluktan yararlanan girişimciler, yarattıkları işin çapını giderek büyütüyor. Dünyada uzun yıllardır devam eden bu uygulama, Türkiye’de son yıllarda çığ gibi büyüdü ve çarpıcı bir boyuta ulaştı. Başta tehditkar bir hacme sahip olmayan bu yeni tarz, artık turizmcileri iyiden iyiye rahatsız etmeye başladı. Üstelik olay yalnızca günlük ev kiralama boyutundan  da çıktı. Evini kiraya verenlerin yanı sıra, konağını, yalısını, hatta yatını kiraya verenler bile çıkıyor.

Stüdyo tarzı dairelerin ağırlıkta olduğu ‘Kiralıklar’ın müşterileri, semtlere göre farklılık gösteriyor. Ataköy ve Beylikdüzü civarı genel olarak fuar katılımcılarına hizmet verirken, Boğaz’daki ve Aksaray’daki evleri Araplar tercih ediyor.

Gecelik ciro 9 trilyon
Gecelik ciroları 9 Trilyon’a yaklaşan ‘Günlük kiralık evler’in yıllık ciroları, 9 Katrilyon gibi dev bir rakama ulaştı. Hatta o kadar ileri gidildi ki, artık bir dernekleri bile var. Şimdilik toplam konaklama rakamının yüzde 5’ini elinde bulunduran sektör, hızla büyümeye devam ediyor. Günlük kiralanan ev sayısının ise, 20 bini aştığı tahmin ediliyor. Alternatif Konaklama Derneği’nin açıkladığı son rakamlara göre, alternatif konaklama yapılan evlerde doluluk oranı yüzde 85’lere ulaşmış bulunuyor.

Malum bu evlerde fiyat avantajı da söz konusu. Beylikdüzü, Taksim, Bahçeşehir, Ataköy ve Beşiktaş’ta yoğunlaşan bu dairelerin günlük fiyatı, 80 TL ile 500 TL arasında değişiyor. Ancak  sayıları her geçen gün daha da artan günlük kiralama işlemlerinin yasal bir alt yapısı yok. Kısa dönem kiralamalar, kurumsal firmaların yanı sıra şahıslar ve merdiven altı emlak ofisleri tarafından yapılınca, istenmeyen sonuçlar doğurabiliyor.

Stüdyo daireler ağırlıkta
Stüdyo tarzı dairelerin ağırlıkta olduğu ‘Kiralıklar’ın müşterileri, semtlere göre farklılık gösteriyor. Ataköy ve Beylikdüzü civarı genel olarak fuar katılımcılarına hizmet verirken, Boğaz’daki ve Aksaray’daki evleri Araplar tercih ediyor. Taksim ve Galata ise, yoğun olarak Türkler’in tercih kapsamına giriyor. Ancak bu işi abartıp evlerini saatlik olarak kiraya verenler de var. Nitekim Pendik Belediyesi son dönemde aldığı bir kararla, bu durumun hızla kontrolden çıktığını öngörerek, stüdyo dairelerin yapımına sınırlama getirdi.
Bu durum en fazla turizmcileri rahatsız ediyor. Çünkü otel yatırımı, işletme belgesi bürokrasisi, personel giderleri ve vergi kalemleri ile boğuşan otelcilerin derdine bir de, ‘Günlük kiralık ev’ piyasası eklenmiş oldu.


Timur Bayındır: Otelciler, bu evlerle rekabet edemez
TUROB Başkanı Timur Bayındır, bir çığ gibi büyüyen ‘Günlük kiralık ev’ furyasının karşısında yasal bir düzenleme getirilmediği takdirde, otelcilerin pek de bir şansı olmadığını vurguladı. Çünkü otelciler belirli kanunlara ve vergi denetimine tabi olurken, ‘Günlükçülerin’ böyle bir derdi yok. Bu alandaki yapısal boşluklardan dolayı, Türkiye ciddi oranda bir vergi kaybına uğruyor. Bu durum, turizm sektörü için de büyük bir darbe anlamına geliyor.



Ali Onaran / Pronto Tour
Günde 3 bin ev kiralanıyor
Günde 2 ila 3 bin arasında ev kiralanıyor. Ailesiyle birlikte gelen yabancı turist günlüğü 80 ile 300 TL arasında değişen evleri emlakçılar aracılığıyla kiralıyor. Burada bir denetim yapılamadığı için, ciddi miktarda vergi kaçırılıyor. Ayrıca, sigortası olmayan bu turistler bir sıkıntı yaşadığında karşılarında muhatap bulamıyor. Bu da sektörde olumsuz bir imaj yaratıyor.  

Osman Ayık - TUROFED Başkanı
Kayıt altına alınmalıdır
Kiralık evlerin kayıt altına alınması gerekli. Yurtdışında ev kiralayıp 3 günden fazla konaklarsanız, oraya kayıt yaptırmak zorundasınız. Bu uygulama Türkiye'de de hayata geçerse, denetim kolaylaşır, vergi kaçakçılığının önüne geçilir.

Şenol Öztürk – Erbil Hotel
Günlük kiralık evler yasallaşmalı
Günlük kiralık evlerin yasallaşması lazım. Bu evlerde kalan turistler, kültür turizmi için gelen misafirler değil. Dolayısıyla direkt olarak turizmi etkilemez. Ancak bununla birlikte, evleri kiralayanlara yönelik kaygılarım var. Çünkü otele gelen misafirlerin kimlik kayıtları aynı akşam emniyete ulaştırılırken, bu evler ile ilgili böyle bir uygulama söz konusu değil. Bu da yakın vadede büyük sorunlara yol açacak.

Kerem Tataroğlu – Lasagrada Hotel
Oteldeki suyun bile KDV’sini ödüyoruz
Günlük kiralık ev furyası, otelcileri olumsuz etkiler. Yatırımcılar milyon dolarlar harcayarak otel işine giriyor. Eğlence vergisi, KDV ödüyoruz. Biz otelde satılan suyun bile vergisini öderken, bu evler için vergi denetimi söz konusu bile değil. Bu haksız rekabet.

Harun Çadırcı – White House Hotel
Yüzde 20 müşteri kaybederiz
Sultanahmet’te bile günlük kiralık evlerin sayısı giderek artıyor. Evler gelişi güzel kiraya veriliyor. Meseleyi Sultanahmet bazında ele alarsak, otelcilerin senede yüzde 20’lik bir kaybı olacaktır.


Erhan Çakay – Karnak Travel
Yasal düzenleme getirilmeli
Günlük kiralık ev piyasası, turizm sektörü için büyük sakınca oluşturuyor. Konunun belediyeler tarafından ele alınması ve yasal düzenleme yapılması gerekli. Bu ikisinin yürürlüğe sokulmasıyla ile birlikte mevcut haksız rekabetin aşılacağını düşünüyorum. İşte o zaman, dileyen bu işe soyunabilir.


Ali İmdat Uçar – Ramada Hotel İstanbul
Meslek örgütleri konuyu sürekli gündeme getirmeli
Günlük kiralık ev meselesi, otelcilerin başını ağrıtıyor. Türkiye’yi sarsan bir cinayete kurban giden Amerikalı Sarai Sierra da, bu tarz bir evde konaklamıştı. Bu konaklama  şeklinde,  zerre kadar can güvenli yok. Olay mevcut haliyle devam ederse, ileride büyük sıkıntılara yol açar. Bunun faturasını da yine biz turizmciler ödemek zorunda kalırız. Aslında ortada vergi kaybı ve güvenlik zafiyeti bulunduğu göz önüne alındığında, bunun bir devlet meselesi olduğu görülür. Mesleki sivil toplum örgütleri ve derneklerin, bu konuda seslerini yükseltmeleri gerekiyor. Konunun her platformda gündeme getirilmesi şart.

Zeynel Bozkurt – Sultan House
Belediyeler üstüne düşeni yapsın
Yabancı işçi çalıştırıyorlar. Her türlü haksız rekabete açık bir konu bu. İstedikleri gibi fiyatları indirebiliyorlar. Ticari vasfı olmayan yerleri ticaret için değerlendiriyorlar. Bu evleri daha ziyade Türkler kullanıyor. Günlük olduğu gibi haftalık ve aylık kiraya verenler de var.
Bu evlerde güvenlik söz konusu değil.  Yedek anahtarı ile evi açıp müşteriyi soysa, ertesi gün sırra kadem basıp kaybolsa ne olacak? Bize bir yıldız vermemek için dokuz takla atan belediyelerin, bu işe el atması gerek. Sahibinden.com’u açarsanız, oradan Fatih’te yüzlerce günlük kiralık ev bulursunuz. Halbuki biz bir internet sitesinden şikayet alsak, ertesi gün kapımızda bitiyorlar. Bu nasıl bir adalet?


Veli Gürkan – Sura Hotel
Orta ölçekli otelciler darbe yedi
Günlük kiralık ev furyası, orta ve düşük bütçeli otelleri etkiliyor. Güvenlik kaygısı ile kendisini legal olarak göstermek istemeyen insanlar, yoğun olarak bu evleri tercih ediyor. Bu hesaptan yola çıkarsak, bu evler 500 oteli direkt etkiler.
Yerli pazarın önemli kısmını bu evler almaya başladı. Yeni turistler de, çoğunlukla bu evleri tercih ediyor. Ancak bu evlerin büyük bir kalite ve güvenlik açığı olduğunu gözardı etmemek gerekiyor.

Murat  Topaçoğlu – Dark Hill Hotel
Yasal düzenleme gerekli
Bu furya, tüm otelleri etkiler. Günlük kiralanan  evlerin fiyatları 50 ile 500 TL arasında değişiyor. Yani fiyat açısından her kesime hitap ediyor. Ancak bu evler ne yazık ki denetimden uzak. İlk etapta olaya yerel yönetimler el atmalı ve bu iş mevzuata uygun hale getirilmeli. Aslında bu durum, Turizm Bakanlığı’nı yakından ilgilendiriyor.
Konuyu düzene sokmak için uzun bir yol gerekli. Günlük kiralık ev konsepti, Avrupa’da uzun yıllardır var. Türkiye’ye ise, yeni geldi. Bu işi düzgün ve bilinçli yapanlar da var. Sırf bu iş için inşaat yapanlar bile bulunuyor.


Faruk Boyacı – Sirkeci Hotels
Talep var, bu inkar edilemez
İnsanların bu şekilde bir talebi var. O yüzden meseleye yasal düzenleme getirilmesi gerektiğini düşünüyorum. Yoksa bu bir taleptir ve bunu ortadan kaldıramazsınız. Dünyanın her yerinde bu iş bir yasal çerçeve içinde yapılırken, ülkemizde maalesef mesele hukuki boyutların dışında cereyan ediyor.


Serdar Balta – Ottoman Hotels
Evler illegal yapılanmalar için bulunmaz nimet
Günlük kiralık ev meselesi, otelcileri hem yakın, hem de uzak vade olumsuz etkiler. Bu evler, vergi kaçırmanın en güzel yoludur. Yatırımcı bu durum karşısında, “Ben neden vergi ödüyorum, işletme belgesi için canımı dişime takıyorum” diye düşünmeyecek mi? O zaman biz niye otel açıyoruz? Kiralık ev işi yapmak daha kolay ve işletme maliyeti açısından daha ekonomik değil mi? Ayrıca bu evler illegal yapılanmalar için bulunmaz nimet.

Ufuk Arslan - ÖZBİ Başkanı
Misafir kazık yerse hakkını nasıl arayacak?
Günlük ev kiralama sistemine rağbetin sebebi, insanların otel ortamından uzakta ailesi ve çocuklarıyla rahat konaklayabilmek istemesidir. Ayrıca Hotel & Suite’ler,  özellikle kalabalık aileler ve arkadaş grupları için cazip ve ekonomik bir seçim olarak öne çıkıyor. Henüz sektörde bu yapıları denetleyen bir mekanizma kurulmadı. Bu nedenle, sıkıntıların ve sorunların çıkması doğal. Sonuçta bu bir arz ve talep meselesi. Ama bu işin kesinlikle bir kontrolü, denetimi olmalı. Turizm Bakanlığı, Turizm İl Müdürlüğü, Valilik, Emniyet, Belediye ve hatta Maliye gibi kurumları ilgilendiren bu oluşum, en kısa sürede bir mevzuat ve tanım ile denetim altına alınmalı.
Düşününki bu yerler,  milyon dolarlık bir otelin oda satış rakamlarından daha yüksek rakamlara bile kiralanabiliyor. Olay şu şekilde gelişiyor: Vatandaş eşyalı bir daire kiralıyor ve bunu pazarlama yoluna gidiyor. Zaten günlük ev kiralayan çok sayıda yerli ve yabancı internet sitesi mevcut. Birkaç süslü resim ve tarzan İngilizcesi ile bu sitelere ücretsiz üye olup, kiralamaya başlıyorlar. Tabii satışı yapan site de bu işten nemalanıyor.
Ama bu site, evin gerçekte var olup olmadığını, eğer varsa ne durumda olduğunu araştırma gereği bile duymuyor. Ardından bir şekilde rezervasyonlar gelmeye başlıyor. Fakat sonra, evi ilk kiralayan kişi daireyi ya da evi bırakıyor. Devamında da, ileri tarihlere rezervasyon yaptırmış hatta parasını bile ödemiş olan misafir ortada kalıyor. Hakkını aramak istediğinde ise, karşısında muhatap alacağı kimseyi bulamıyor.

Hakan Bedir - Klas Hotel
Otelcileri ciddi manada sarsacak
Günlük kiralık evler sektörü olumsuz etkiler. Uzun vadede dengeleri değiştireceğine inanıyorum. Hergün binlerce otel var. Bunun yanı sıra günlük kiralık evlerde artıyor. Küçümsenmeyecek bir ciroya sahipler artık. Bir zamandan sonra bu furya otelcileri ciddi manada sarsacaktır.


Enis Akcan - Sultanhan Hotel
Ortada adalet yok
Kayıt dışı ekonomiye çanak tutmak anlamına geliyor bu uygulama. Otele göre çok basit imkanlarla elde edilmiş bir tesis bu. Otelcileri sıkıntıya sokabilecek bir ciroya sahipler. Otellerde birçok insan çalışıyor. Birçok safhalardan geçip belge alıyoruz. Bu uygulamada ise insanlar çok kolay bir şekilde para kazanıyor. Ortada bir adalet yok.

Mert Okan - Orka Royal Hotel
Bir müsibet bin nasihatten değerlidir
İstanbul’unun yatak kapasitesinin yüzde 20 sinden fazlasına sahipler. Biz alt yapısını oluşturarak belge alıyoruz. Günlük kiralık evler ise online portallerden bir potansiye elde edebiliyor. Bu bizi son derece rahatsız ediyor. Na yazık ki Türkiye’de ciddi bir takım sorunlar yaşanmadan bazı olaylara el atılmıyor. Bu konuda da böyle olacak diye düşünüyorum.


Ali Öztürkmen - Sunlight Hotel
Sultanahmet’in ücra sokaklarında bile ‘günlük kiralık’ var
Haksız rekabet ile otelcilere balta vuruluyor. Turizm Bakanlığı bir an önce bu konuya müdahele etmeli. Böyle giderse sayıları artarak devam edecek. Sultanahmet bölgesinde kimsenin aklına bile gelmeyecek ara sokaklarında ‘misafirhane’ adı altında faaliyet gösteriyorlar. Maalesef  ‘booking.com’ gibi internet siteleri de bu gibi yerlere müsaade ediyor.


Nuri Kalyoncu - Point Hotel
Firmalar günlük kiralık evleri tercih eder oldu
Günlük kiralık evlerin ilk etaptaki müşterileri Ortadoğulu turistler. Bunları uzun konaklamalı business misafirler izliyor. Daha önce otellerle anlaşma yapan firmalar artık bu evleri tercih eder oldu. Sağlık turizmine yönelik İstanbul’a gelen misafirler de yine günlük kiralık evlerin müşterileri oldu. İki tane evi olan, resimlerini çekip internete koyarak işe başlıyor. Bu işin bu kadar basit olmaması lazım. Böyle giderse otelciler, bu furyadan ciddi manada etkilenecek.