Turizm teşvik modeli ne kadar adil?

Güntay Şimşek'in yazısının ilgili bölümü şöyle:

Bu sene bazı ülkelerden rekor bir turist bekleniyor. Ama buna rağmen Türkiye’ye turist getiren turizm şirketlerine bölge, ülke ayrımı yapılmadan, daha az turist gelen yerleri harekete geçirecek adımlar atılmadan teşvik uygulanıyor.

6 Bin Dolar teşvik 9 Bin Dolara çıkarıldı

Uçak başına 9 bin dolar teşvik vereceklerini Kültür ve Turizm Bakanı Numan Kurtulmuş açıklamıştı. Halbuki kaybedilen Avrupa veya Japonya, Asya gibi pazarların kazanılması için daha farklı uygulamalar olabilirdi.

Bakan Kurtulmuş, “Ülkemize turist getiren seyahat şirketlerine finansal desteği uçak başına 6 binden 9 bin dolara çıkaracağız. Bu rakam yüksek sezonda 4-6 bin dolar olacak” açıklamasını yapmıştı. Yüksek sezondaki uygulama doğru, ancak yine de birtakım aksaklıklar var.

Teşvikler uçuş mesafesine bakılmaksızın veriliyor

Şöyle ki, bu teşvikler uçuş mesafesine bakılmaksızın veriliyor. Dolayısıyla kısa mesafede bu teşvikler çok cazip olurken, uzun mesafede teşvik edici özelliğini kaybediyor. Uçak başına teşvik ne kadar doğru? Boeing 737-800 ile 189 yolcu, Boeing 777-200 ile 440 yolcu geliyor. Ve Airbus A330-200 modeliyle de 310 kişi taşınıyor. Bu durumda uçak başına teşvik ne kadar doğru olabilir?

2017’deki teşvik uygulamasına göre bir acente 300 turistini, 200 koltuğun atındaki kapasiteli uçaklarla getirirse, örneğin Boeing 737-800 ile yolcusunu 2 uçakla getirirse 12 bin dolar alıyordu. Aynı acente bu 300 yolcusunu 300 koltuklu uçakla mesela A330 ile getirdiğinde ise 7 bin 800 dolar alıyordu. Umarım 2018’de bu aksaklık düzeltilmiştir veya düzeltilecektir. Doğrusu turist başına teşvikte adaletin yakalanmasıdır.

1 saatlik mesafeyle 5 saatlik mesafe aynı mı?

Diğer taraftan aynı uçak tipiyle bir turizmci 1 saatlik mesafeden, bir başka şirket ise 5 saatlik uzaklıktan turist getiriyor. Ama zaman ve koltuk maliyeti farkına da bakılmadan teşvikler uçak başına verilirken, hem büyük uçaklarla uçup çok yolcu getirenler, hem de uzak mesafeden daha fazla maliyetli yolcu taşıyanlar cezalandırılmış olmuyor mu? Dolayısıyla bu teşvik modeli için daha makul ve mantıklı bir sistemin oluşturulması gerekmez mi?