Düşüşün nedeni öngörülü olamamak mı?

Güntay Şimşek-HT

Mart 2015’te Rusya’nın en önemli turizm fuarı için Moskova’ya gittiğimde, turizmle yakından ilgili bir Türk yetkiliye, Rusya’daki ekonomik kriz sebebiyle ciddi rezervasyon kayıpları olduğunu, hatta % 50’nin altında kaldığını söylediğimde, “İnşallah fazla sıkıntı olmadan atlatacağız. Düşük olan rezervasyonlar yaza doğru artar. Sabredelim” cevabını vermişti.

Turizm Bakanlığı, turizm sektörünün sivil toplum kuruluşlarıyla gerekli ve yeterli ilişki içinde olmadığından onların 9-10 ay önce gördükleri bu sıkıntılı gelecek için zamanında tedbirler alınamadı. Çok sonra alınanların da hangi amaçlara matuf olduğu anlaşılamadığı gibi turizm katkısı da ona göre oldu.

Halbuki tur operatörleri ve uçak şirketleri için teşvik paketlerinin üzerinde iyi durularak önceden açıklanması gerekiyordu. Bu yapılmadı. Uçak başına verilen yakıt desteğinde bile uyarılar hiçe sayılarak teşvik ve destek programı açıklandı. Çünkü amaç, sektöre katkı sağlamaktan ziyade eleştirileri göğüslemekti.

19 Mart 2015’te Moskova’dan yaptığım uyarılara bir göz atalım:

“Rusya krizinin, en az hasarla nasıl geçirileceğine dair çalışmaların zaman kaybedilmeden, somut kararlarla, sektörde kimseyi küstürmeden, haksızlıklara da fırsat vermeden ortaya konulması icap ediyor. Ayrıca en üst düzeyden, sektörün destekleneceği şeklindeki açıklamalara rağmen, ‘Henüz tatil sezonuna var’ denilerek geçirilen her an, aleyhimize işliyor. Çünkü 2015 sezonu için Rusya’dan alınan erken rezervasyonlar pek iç açıcı değil. Fakat yükselmeyeceği veya yerlerinin başka ülkelerle doldurulmayacağı anlamına da gelmiyor.

Rusya’dan ziyaretçi getiren tur operatörlerinin uçaklarına, uçak başı 6 bin dolar yakıt desteği vereceğiz açıklamasını yaptıktan sonra, bazı havayolu yetkilileriyle konuştum. Bu yaklaşımın doğru ve net olmadığını söyleyeyim. Mesela tarifeli uçan havayollarından ‘blok satın alma’ yapan tur operatörlerinin uçaklarına kim destek verecek?

THY, Onur Air, Atlas ve Pegasus, yazın Antalya-Moskova uçtuğu zaman, bu uçaklar 30, 50, 80 koltuk adedi olarak çeşitli tur operatörleri tarafından satın alınarak dolduruluyor. Tamamı da turist oluyor. Rusya’dan Antalya’ya gelen bu uçaklar nasıl desteklenecek?”

Hasılı kelam, Türkiye’de bacasız sanayi turizm sektörü yıllardır kendi yağıyla kavrulup gidiyor. Turizm bakanları da genelde sektörle ilgisi olmayanlardan seçiliyor, bakanlık bürokratları da sektör dışında şekillenince bir kriz anında yaşanan hasar da büyük oluyor. Sadece Rusya’dan değil Avrupa’dan, Japonya’dan gelenlerde bile azalma var, ancak hepsini topyekûn bir sebebe bağlamayı tercih edip neden çeşitliliği sağlayıp riski azaltamadığımızı yeterince sorgulamaktan bile aciz durumdayız.

YUNANİSTAN KRİZİ NASIL BİTECEK?

Komşuda aile içi kavga zaten yaşanıyordu, şimdi iyice alevlenecek. Yunanistan’da krizin bankaların kapısını açamayacak boyuta gelmesiyle iç tartışmaların nasıl sonuçlanacağını kestirmek zor.

Başbakan Tsipras, Brüksel’i ülkesini sömürmekle suçlarken, karşı atak olarak Atina’nın sözünü tutmadığı savı öne sürülüyor. Fakat son durumda vatandaşın kafası karışmış, algı değişmiş, hükümete ve farklı fikirleriyle müzakereleri yürüten Başbakan Aleksis Tsipras’a tepkiler artmaya başlamış durumda.

Galiba Yunanistan, bu defa gidilecek referandumla Avrupa Birliği’nin istediği kemer sıkma politikasına yaklaşık % 60 destek verecek ve hükümetin geleceğini de sıkıntıya sokacak...