Oylat Türkiye'de bir ilki başardı

Yeşil dokusu ve kaplıca sularıyla sağlık ve doğa turizmi açısından ideal bir yer olan İnegöl Oylat, yıllarca kömür yakarak ısındı. Ancak hem hava kirliliğinin önüne geçmek, hem de ısınma ve elektrik faturasını düşürmek için otellerde ve hamamda kullanıldıktan sonra deşarj edilen termal sular kullanılmaya başlandı. Oylat artık doğal termal atık sularıyla ısınıyor.

İnegöl’e 27 kilometre uzaklıktaki Oylat, etrafı ormanlarla çevrili manzarası, mağaraları, temiz havası ve termal suları ile sağlık ve doğa turizmi açısından ideal bir yer. Türkiye’de bir ilki yaptı Ziyaretçi sayısı 300 bini geçti.

Bursa’nın kaplıcaları ile ünlü bölgesi, aynı zamanda yemyeşil dokusuyla bir nevi huzur köşesi gibi. İnsanlar Oylat’a sağlık için, tatil için geliyorlar. Tabii bu anlamdaki zengin potansiyelinin değerlendirilmesi için doğal çevre üzerindeki olumsuz etkilerin en aza indirilmesi önem taşıyor. Yeşillerle örtülü doğanın içindeki termal turizm tesislerinde yıllar boyunca ısınma amaçlı kömür kullanılmış.

Ancak bölgeye gelen turistlerin şikâyetleri üzerine kömüre alternatif yakıt arayışları başlamış. Böylece “Yeşil Enerji” projesini hayata geçiren İnegöl Belediyesi, kömüre veda ederek, Türkiye’de ilk kez ısı pompası ile kaplıca sularının enerjisini geri kazandıran bir sistem kurmuş. Artık Oylat Kaplıcaları’nda bulunan otellerin ve diğer tüm tesislerin ısınma ihtiyacı, kullanılmış (atık) kaplıca suyu ile karşılanıyor. Yeşil Enerji Projesi’ni dinlemek üzere İnegöl Belediyesi’nin davetiyle Oylat’a gittik.

İnegöl Belediye Başkanı Alper Taban, İnegöl ilçesinin en önemli turistik bölgesi olan Oylat’ı turistlerin beklentilerine göre düzenlemeye çalıştıklarını anlatarak, “‘Yeşil Enerji’ projesi de başlı başına Türkiye’ye örnek olacak bir proje. Fosil yakıtlardan sıyrılıp doğal atık suyla tüm size bağlı birimleri ısıtıyorsunuz. Burada ben gelen misafirlerden duyuyordum, ‘Çok güzel bir doğa var ama kömür kokusu olmamalı.’ Bu anlamda doğaya, toprağa ve suya verilebilecek zararlar da ortadan kaldırılmış oldu” şeklinde konuştu.

MALİYET ÜÇTE BİRE DÜŞTÜ

Proje ile Oylat Turizm AŞ bünyesindeki otellerin kış aylarında ısınma ihtiyaçları atık termal su ile karşılanıyor. Kaynağından 40 derece olarak çıkan su, otellerin banyoları ve kaplıca hamamlarında kullanıldıktan sonra deşarj ediliyor. Ardından toplanıp, ısı pompası ile 60 dereceye çıkarılıyor. Bu su da ısıtma sistemine gönderilerek, otellerin ve bağlı binaların ısınma ihtiyacı karşılanıyor.

İşin bir de ekonomik yönü var. Onu da makine mühendisi olan Belediye Meclis Üyesi Erdal Akkaya, şöyle anlatıyor: “Kömürle ısıtma maliyetimiz önceki yıl için bir yılda yaklaşık 700-800 bin lira civarındaydı, işçilik maliyeti, kömürün kendi maliyeti filan... Oylat’ta bu sistemle ısınma maliyeti üçte bire düştü. Yıllık ortalama 200 bin lira civarına geldi.”

SIRADA ELEKTRİK VAR

Akkaya, projenin bir sonraki aşamasının ise elektriğin de üretildiği entegre bir sistem olduğunu belirterek, “Oylat’ın termal suları birinci aşamada otellerde ziyaretçilere şifa dağıttıktan sonra, ikinci aşamada binaların ısıtılmasında kullanılıyor. Üçüncü aşamada ise Oylat’ın coğrafik yapısının da katkısıyla elektrik enerjisine dönüşecek.

Elektriği de devreye aldığımız zaman maliyetimizi sıfırlayacağız, hedefimiz o” diyor. Peki, elektrik üretimi nasıl sağlanacak? Akkaya, şunları söylüyor: “Sistemde ısısını çektiğimiz termal su elektrik üretimine gönderilecek. Oylat’ta araziden kaynaklı bir kot farkı var. HES tarzında bir şey olacak. Var zaten bir sistemimiz ama bunu oraya entegre edeceğiz ve oradaki üretimimizi de iyileştireceğiz. Hem kapasitemizi artıracağız, hem teknolojimizi de yenileyeceğiz.

Isı pompası elektrikle çalışıyor, oradaki elektrik enerjisini HES’ten karşılayacağız. Yıl boyunca elektrik üretilip, dağıtım şirketi ile yılsonunda mahsuplaşılacak. Böylece her ay fatura ödemek yerine belki de artı bir değer olacak, artı olmasa bile normal faturaya göre çok daha düşük olacak. Kömür yakarak ısıttığınız bir sistemde, projenin tüm aşamaları tamamlandığında ısınma ve elektrik maliyeti hemen hemen bedelsiz hale gelecek.”

YILLIK 300 BİN ZİYARETÇİ

İnegöl Belediye Başkanı Alper Taban, Oylat’ta konaklama oranlarının her geçen gün arttığına dikkat çekerek, “Oylat’a senelik bazda gelen misafir 300 bini buluyor. Bölge itibariyle Orman Bakanlığı’na bağlı bir yer olduğu için her istediğinizi yapmanız mümkün değil, özel bir bölgedesiniz, gerekli izinler alınarak, imkânlar dâhilinde turist sayısını da artırmaya çalışıyoruz.

Termal su, termal kaynaklar belki ülkenin pek çok yerinde var. Ama burada düz bir ovanın üzerinde değil, böylesine ormanlık bir yerin içerisinde, rakım olarak da yüksekte çok daha güzel bir manzara ile karşılaşabiliyorsunuz. Burayı yalnızca doğa turizmi değil, sağlık turizmi açısından da önemsiyoruz” diyor.

HİBRİT PROJE

Akkaya ihtiyaç halinde yedek yakıt olarak devreye girmesi için doğalgazın da sisteme dâhil olduğunu belirterek, şunları anlatıyor: “Termal sulardan ısı çekerek sisteme enjekte ettiğimiz ısı pompamız var, diğer enerji kaynağımız da sıvılaştırılmış doğalgaz. Isı pompamız elektrikle çalışıyor. Buradaki doğalgaz kaynağını da yedek enerji olarak sistemi yedekleme amaçlı tutuyoruz. İşin teknik kısmına gelirseniz neden ısı pompası diyebilirsiniz? Birçok termal tesis var Türkiye’de- Yalova’da, Afyon’da…

Bizim onlardan farkımız şu: Onların termal suyunun sıcaklığı yüksek, kaynakta 100-150 dereceye kadar su sıcaklıkları var. Bizim burada kurduğumuz ısı pompası gibi ekstra bir sisteme ihtiyaç duymadan bir ısı eşanjöründen geçirerek, o 150 derecelik ısıdan faydalanıp direkt ısıtma için kullanabiliyorlar. Bizim termal suyumuz 42 derece civarında kaynaktan çıkıyor. Herhangi bir ara işlem yapmadan o suyu direkt ısıtma sisteminde kullanamıyoruz.

Kömürlü sistemde 60 derece ortalama ile çalışıyor sistem. Dolayısıyla ısı pompası kanalıyla biz mevcuttan ısı çekerek sıcaklığı 60 dereceye kadar çıkartarak, ısıtma sistemine gönderebiliyoruz. Bizim diğer termal tesislerden farkımız bu. Bu noktadan bir dezavantaj ama bizim suyumuz da direkt kaynaktan çıktığı gibi herhangi bir karışıma uğramadan direkt havuz ve hamamlarda kullanılabiliyor.”